Geloof In Aalsmeer: De Sint Jan Geboorte

Volgens het onderzoek ‘God in Nederland’ gaat het hard met de ontkerkelijking in Nederland. Ruim 80 procent van de bevolking komt nooit of bijna nooit meer in een kerk en slechts 14 procent gelooft nog in een persoonlijke God. Hoe zit het met de kerken in Aalsmeer? Zijn die nog wel levensvatbaar of lopen die ook hard terug in ledenaantal?

 

In deze serie gaan we op zoek naar het geloof in Aalsmeer. We bezoeken de samenkomsten van de plaatselijke kerken en hopen meer te weten te komen over de manier van kerk zijn, hoe mensen hun geloof beleven en wat de kerk doet voor de samenleving. Vorige week bezocht onze (niet kerkelijke) verslaggeefster Leni Paul samen met fotograaf Jaap Maars de Sint Jan Geboorte in Kudelstaart.

 

De saamhorigheid is heel groot

 

We zijn deze zondagmorgen een half uur voor de mis zal beginnen in de kerk van Sint Jan Geboorte in Kudelstaart. Een prachtig bouwwerk en we vragen ons af waarom we hier niet eens gewoon op een doordeweekse dag naar binnen zouden gaan. De kerk is de moeite waard om eens rustig te bekijken. Om de staatsies en de glas-in-loodramen in je op te nemen en de serene stilte op je te laten inwerken. Zoals we later van de 75-jarige bestuurder Wijnand Oostveen horen, is Sint Jan Geboorte de enige plaatselijke kerk die je op alle momenten van de week kunt binnengaan. Oostveen: ”De deur is altijd los.”

 

Het bezoek is ook weer een aanleiding om het boekje Kerken in Kudelstaart van de hand van historicus Jan Willem de Wijn  door te lezen. Het is een uitgave van de Jubileumcommissie ter gelegenheid van 125 jaar Sint Jan in 1995. Het zou te ver voeren in dit artikel uitgebreid in te gaan op de interessante en boeiende geschiedenis die De Wijn van deze kerk schetst, een parochie waarbij, zo zegt Oostveen, zo'n 2200 leden zich betrokken voelen.

 

Heldere stemmen

Slechts een klein deel hiervan is deze zondag aanwezig. We treffen twee in gebed verzonken mensen aan en voor in de kerk is een gemengd koor bezig met het repeteren c.q. inzingen van de later in de dienst gezongen liederen. Heldere stemmen en de liederen klinken, begeleid door piano, heel muzikaal en vrolijk. Het orgel zal dit keer niet worden gebruikt.

 

Na 27 jaar nam de vaste koordirigente afscheid van het circa 30 leden tellende koor en nu zwaait Greetje de Haan uit Mijdrecht de dirigeerstok.

 

“We zouden wel meer mannen er bij hebben,” zo hoor ik van Oostveen die zelf ook meezingt. Het is de algemene klacht van koren. We ontdekken die ochtend wel een enthousiast in het koor meezingende man, in het dagelijks leven bezig met het kweken van orchideeën en destijds bekend als Prins Carnaval. De agrarische sector van Kudelstaart is die ochtend in de kerk trouwens flink vertegenwoordigd.

 

Uitkijken naar de pastoor
Naast dit koor beschikt de kerk nog over een kinderkoor voor de jeugd van zes tot twaalf jaar dat eens in de maand op zondag ‘optreedt’ en is er ook nog een gelegenheidskoor dat in de kerk zingt bij bijzondere gelegenheden.

Als de mis prompt om elf uur begint met een zeer luide gong en de kerk inmiddels voor de helft is volgestroomd met gelovigen, kijken we uit naar de pastoor, maar die blijkt deze zondag niet aanwezig te zijn. Zoals ook in andere Nederlandse parochies beschikt de kerk van Sint Jan Geboorte niet meer over een iedere zondag op de kansel staande pastoor. Dit heeft te maken met de alom in ons land heersende ontkerkelijking waaraan ook Kudelstaart niet ontkwam.

 

Onbetaalbaar
Oostveen: ”De parochies zijn vaak niet meer groot genoeg voor een eigen pastoor. Wij hebben twee priesters die beurtelings bij ons en ook in De Kwakel,  Uithoorn,  Nes aan de Amstel en in de Karmelgemeente in het dorp dienst doen. Een vaste pastoor is onbetaalbaar en er zijn er ook te weinig. We hebben wel een eigen organist, dat is Jeroen Buskermolen, maar die is er vandaag niet. Het is deze zondag ook een niet een echte mis zoals u wellicht had verwacht, maar het is een lekendienst.”

 

Een lekendienst dus en dat houdt onder meer in dat de heldere teksten waarvan we via een programmaboekje kunnen kennisnemen, zijn geschreven door de kerkleden Greet van der Weijden en Anneke van der Jagt en nog vier andere dames. Zij maken deel uit van de drie lekengroepen die regelmatig met hun teksten 's zondags de dienst leiden.

 

In helder en aansprekend proza laten zij onder het motto: ‘Bron van ons geloof’ hun visie en licht schijnen op het menselijk doen en laten. In de welkomstlezing staan, zoals wellicht voor de hand liggend in dit seizoen, de natuur en het uitbottende groen centraal. Beurtelings treden de koorleden naar voren en nemen de aanwezigen de woorden in zich op.

 

Geen biecht in lekendienst

Er is, zegt Oostveen, in de lekendienst geen gelegenheid tot biechten (“dat mag niet”). Wel wordt de gelegenheid geboden bij de ingang zowel links als rechts een kaars aan te steken, althans, een waxinelichtje wat toch iets anders is dan een kaars. Er wordt behoorlijk gebruik van gemaakt. Er worden tijdens de dienst wel kaarsen aangestoken. Er klinkt in het begin van de dienst het gebed om  vergeving en na de eerste lezing uit Handelingen 9 de verzen 26-31 waarbij Paulus en Barnabas figureren, klinkt een lied om hulp, gevolgd door wederom een stuk uit het Evangelie en het gezongen lied over de wijnstok.

 

Lotsverbondenheid
De overdenking belicht de huidige vreemdelingen problematiek, sluit aan bij de politieke en andere vluchtelingen. Er wordt verwezen naar het programma Spoorloos en de voorgangster spreekt over de saamhorigheid en de lotsverbondenheid. “De hang naar verbondenheid leeft in ons allen,” aldus de spreekster.

 

Wederom worden kaarsen aangestoken en worden gebedsintensies uitgesproken voor onder meer zij die deze morgen door diverse omstandigheden niet aanwezig konden zijn.

 

Zoals in elke kerk die we voor deze serie bezoeken is er de gebruikelijke collecte. Hier geen kerkenzak, maar een open mandje waarin de giften kunnen worden gedeponeerd. Anders als in de protestantse kerken geven de aanwezigen de naast hem of haar zittende persoon tijdens een kleine pauze een hand en wensen elkaar vrede toe. We vinden het een mooi gebaar. 

 

Geen enclave meer

Kudelstaart is allang niet meer de katholieke enclave van weleer en naast de families Buskermolen, Zethof, Raadschelders en andere ‘autochtonen’ komen ook vele nieuw in Kudelstaart gevestigden naar de kerk, zegt Oostveen ons desgevraagd.

 

“De verbondenheid hier is groot. Er is een grote gemeenschapszin en saamhorigheid. Toen zeven jaar geleden de toren moest worden gerestaureerd hadden we binnen drie maanden geld genoeg voor restauratie. We onderhouden de kerk goed, toren en dak konden worden hersteld. Ook voor niet-katholieken is de kerk, als prachtig gebouw in het dorp, relevant.”

 

Oostveen en ook andere parochieleden zijn verheugd over de contacten met de PKN-gemeente in De Spil. “Prima, goed dat we soms samenwerken.”

 

Binnen een uur staan we die zondagmorgen buiten want gezamenlijk koffie drinken na afloop van de dienst gebeurt hier slechts eens per maand. Het groeizame regenbuitje sluit mooi aan bij de preken over voorjaarsgroen en uitbottende natuur.

 

Tekst Leni Paul, foto's Jaap Maars

 

In de serie 'Geloof in Aalsmeer' bezochten we tot nu toe:

De Oosterkerk

De Lijnbaankerk

De Alphakerk

De Aalsmeerse CAMA Gemeente

 

(advertentie)