Westplas meets Malawi, een indrukwekkende reis

“Wij hebben de klok, zij hebben de tijd.” Een van de grote verschillen die opviel tijdens de reis naar Malawi van Westplas-leerlingen Jade Moritz en Jonas Ponsen plus leerkracht Dorine Ros. Maar vooral waren ze onder de indruk van de armoede. “Niks is daar vanzelfsprekend en veel is stuk.”

Het drietal is nu een paar weken terug van een bijzonder avontuur naar het Afrikaanse land. Samen met nog andere afgevaardigden van middelbare scholen uit Nederland konden ze via Edukans deze reis maken en hun steentje bijdragen om het onderwijs daar te verbeteren. Voor dit project hebben ze sponsorgeld opgehaald en gaan hier vol enthousiasme nog mee door.

Zingen en dansen
“Het is net of we gisteren nog met elkaar aan het zingen en dansen waren onder warme Afrikaanse zon,” zegt de 14-jarige Jonas, “want ook al zijn ze heel arm en hebben sommigen al heel wat vervelende dingen meegemaakt, ze zingen altijd en zijn vrolijk. Ze laten hun hoofd niet snel hangen. Dat bewonder ik echt in ze. Met heel weinig materialen maken ze er iets van. Gebouwtjes staan op instorten en als het een keer flink geregend heeft, blijft er maar weinig over. En er is dan geen geld om het weer op te bouwen. Er zijn pas weer heftige overstromingen geweest. Ik moet er niet aan denken dat alles zomaar weg kan spoelen.”

Leerlingen zitten op de grond
De tieners kregen een buddy waar ze veel mee optrokken en de leerkrachten werden gekoppeld aan het onderwijzend personeel van een middelbare school.  Aardrijkskundedocent Dorine: “We volgden daar lessen, gaven feedback en workshops. Het was mooi om te zien dat sommige tips in een volgende les al werden opgepakt. Al kun je de manier van les geven totaal niet vergelijken met hier en vooral de lokalen zijn anders. Zitten de leerlingen hier op goede stoelen, daar zitten ze gewoon op de grond. Niet eens op een vloer. Er zijn te weinig tafels en stoelen. En dat met meer dan honderd kinderen in een klas. Voor een leerkracht onmogelijk om alle kinderen te bereiken.”

Rijke Europeanen
Niet alle kinderen kunnen daar naar school. “De afstanden zijn heel groot,” vertelt de 15-jarige Jade, “sommigen moeten meer dan twee uur lopen in de brandende zon. Dat kunnen we ons hier niet voorstellen. En de kinderen op de ‘secondary’ school waar wij contact mee hadden, hadden eigenlijk nog het geluk dat ze überhaupt naar school konden. Vaak houdt het na de ‘primary’ oftewel lagere school voor de meesten al op.”

Het is was vooral erg moeilijk voor de Nederlanders om te zien dat sommige kinderen nauwelijks of kapotte kleding droegen. Simpelweg omdat ze dat niet hadden. “Ook bij het eten was er zo’n momentje. Wij kregen een warme maaltijd met kip en bij de ramen stonden dan veel kleine kinderen van de naastgelegen school te wachten of er iets over bleef. Dan voel je je echt die rijke Europeaan en schaam je je er zelfs een beetje voor. Voor velen waren wij ook bezienswaardigheid want zeker op het platteland hadden ze nog nooit een blanke gezien,” aldus Dorine.

Geen kansen voor meisjes
“Die momenten van schaamte heb ik ook gehad, “vertelt Jonas, “ik heb ook bijna al mijn kleding achter gelaten daar. Daar maakte ik de kinderen erg blij mee. Het was ook erg moeilijk om verder niks te kunnen betekenen voor deze kinderen en hun gezinnen. Er werd ook uitdrukkelijk gezegd geen telefoonnummers uit te wisselen, hoe hard dat ook klinkt. Wat ik nog heb als herinnering is een zelfgemaakt armbandje van mijn buddy en hij heeft dezelfde. De mensen daar zouden heel graag naar het rijke Nederland willen komen of vragen om geld. En daarmee zijn ze natuurlijk niet zo makkelijk geholpen. Gelukkig is Edukans heel goed bezig en hebben we echt wel het gevoel dat we ons steentje hebben bijgedragen met voorlichting.”

Ten huwelijk gevraagd
De gesprekken die de leerkrachten en de kinderen hadden waren intensief volgens Jade. “Wij legden uit hoe dingen bij ons in Nederland gingen. Daar is het bijvoorbeeld heel normaal dat een meisje van mijn leeftijd al getrouwd is en kinderen heeft. Ik ben daar dan ook ten huwelijk gevraagd. Zo zonde dat zij geen kansen krijgen. En jongens moeten al op jonge leeftijd meehelpen op het land en mogen verschillende vrouwen hebben.”

Maïspap
Indrukwekkend vonden ze ook het bezoek aan het huis van hun buddy. “Sommigen hadden geen water in de buurt en moesten er ver voor lopen. Wij hielpen mee met hout sprokkelen en koken, wat heel wat uren duurde. Het eten was wel even wennen voor mij. Het was te doen, maar ik hou niet zo van rijst en er werd heel veel maïspap gegeten met je handen. Maar iedereen deed zo ontzettend zijn best om het ons naar onze zin te maken. Dat was zo mooi,” aldus Jonas.

Education builds the nation
Dat onderwijs kansen biedt aan kinderen in Malawi moge duidelijk zijn. Belangrijk onderdeel van de reis was een protestmars en presentaties voor belangrijke mensen uit het onderwijs en onder andere ook de minister van onderwijs. Er werden leuzen gezongen als 'Education builds the nation', 'Keep her safe', 'No equals no', 'No sanitairy pad is bad' en nog veel meer. De Nederlandse groep demonstreerden samen met de schoolleiding en kinderen en streed ook voor meer schoolmaterialen en tegen vooroordelen over geslacht en de lange afstanden naar school.

Sleutel tot succes
Vanuit Nederland blijven de scholen hun best doen om meer sponsorgeld voor Edukans op te halen. Dorine: “Wij hebben ons streefdoel nog niet bereikt, maar we zijn nog niet klaar met acties op onze school en dus de strijd voor meer geld. Edukans doet zoveel goede dingen daar. We hebben nu zelf gezien dat er nog heel veel gedaan moet worden. Bijscholing van de leerkrachten, ervoor zorgen dat ook meisjes naar school kunnen, seksuele voorlichting, veiligheid op de scholen en nog heel veel meer. Onderwijs is daar echt de sleutel tot succes.”

Van de reis is door Edukans een film gemaakt die hier te zien is. 

Tekst: Ilse Zethof, foto's: Edukans

(advertentie)