Opheffen AB zet gemeentepolitiek op zijn kop

Het politieke landschap in Aalsmeer heeft na de verkiezingen in maart 2018 een metamorfose van jewelste achter de rug. Zoveel staat nu wel vast. Het bericht dat Aalsmeerse Belangen (AB) liet weten dat zij niet meer mee zal doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, slaat in als een bom. AB, sinds 1982 actief in de Aalsmeerse politiek, kon niet voldoende verkiesbare kandidaten bijeenbrengen die de kar wilden trekken voor nog een periode in de Aalsmeerse gemeenteraad. Het zet de Aalsmeerse politiek volledig op zijn kop.

Het rommelt natuurlijk al langere tijd in de Aalsmeerse politiek. Eerste slachtoffer van de lokale cultuur was natuurlijk voormalig burgemeester Jobke Vonk-Vedder. Zij kreeg de turbulente gemeenteraad van Aalsmeer niet getemd en moest wijken. In een verklaring destijds stelde ze dat de bestuurlijke situatie in Aalsmeer onhoudbaar was. Het leidde tot de entree van interim-burgemeester en troubleshooter Jeroen Nobel. Ondertussen sneuvelde ook de CDA-wethouder Tom Verlaan die in de persoon van Robbert-Jan van Duijn een opvolger kreeg.

Tijdens deze raadsperiode werd ook heel wat ziekte verzuimd door vertegenwoordigers van verschillende partijen. Het is nog heel recent dat burgemeester Nobel de voorzichtige conclusie trok dat er in de Aalsmeerse gemeenteraad inmiddels minder over elkaar en meer over Aalsmeer werd gesproken.

Gat in politiek landschap
Met dit besluit slaat Aalsmeerse Belangen een gat in het politieke landschap. De eerste signalen kondigde zich al aan met de boodschap waarin wethouder Gertjan van der Hoeven bekend maakte dat hij niet langer verkiesbaar zou zijn en zich op ander werk ging oriënteren. Kort daarop volgde het vertrek van AB’er Dick Kuin uit de fractie. Dat was omdat de kiescommissie hem niet langer hoog op de kieslijst wilde terugzien. Tijdens de laatste raadsvergadering werd er nog een klein debat gewijd aan de nieuwe situatie waarin de coalitie de nipte meerderheid van één zetel is kwijtgeraakt.

Die ene zetel meer
En juist die ene zetel meer is de basis geweest voor een bestuurscultuur en dito onderlinge verhoudingen waarmee Aalsmeer zich als bestuurbare gemeente diskwalificeerde. Deze raadsperiode is lange tijd gekenmerkt door verstoorde persoonlijke verhoudingen en door onvoldoende bereidheid tot samenwerking. Daarbij is onvoldoende leiderschap getoond en lieten belangrijke spelers zich beïnvloeden door reacties daarop en ‘oud zeer’. Bovendien ging het debat lange tijd niet over de inhoud, maar over het proces of over personen. Belangen, posities, conflicten en macht spelen een belangrijke rol in de Aalsmeerse politiek, zo concludeerde onderzoeker Bas Eenhoorn nog niet zo lang geleden.

Uiterst moeizame verhoudingen
En juist die politieke cultuur heeft volgens AB meegespeeld in de afweging om er mee te stoppen. Het feit dat AB onvoldoende verkiesbare kandidaten kon vinden, heeft heel veel met die bestuurscultuur van doen, zo meldt het persbericht. De uiterst moeizame onderlinge verhoudingen heeft een aantal AB’ers daarom doen besluiten er mee te stoppen. Daarbij speelt ook de gezondheid van een aantal andere kandidaten een rol. Tussen de regels door kan er ook wel geconcludeerd worden dat AB er niet veel vertrouwen in heeft dat die cultuur nog gaat verbeteren.

Volgens AB kan de partij terugkijken op een succesvolle tijd en is er de afgelopen twee collegeperiodes veel bereikt. AB wijst daarbij onder andere op het arkenbeleid, op een ruimhartig sociaal beleid, op de jeugdtaken die nu goed georganiseerd zijn en op de plannen voor het Fort Kudelstaart en De Oude Veiling.

Politieke landschap na 21 maart
Niet alleen AB stopt er mee. Ook de politiek samenwerking tussen D66, GroenLinks en de PvdA in Pact wordt beëindigd. Twee van de drie, D66 en de PvdA hebben inmiddels hun kandidatenlijsten voor elkaar. Het wachten is nog op GroenLinks en of de groene partij een aansprekende lijsttrekker kan presenteren. Verder bezint lijst Kuin zich over deelname en lijkt het er ook op dat HAC, het Aalsmeers collectief, onder een andere vlag ook weer gaat meedoen aan de verkiezingen. Op dit moment ‘regeren’ er in Aalsmeer sinds kort dus zes partijen. Straks kunnen er zonder AB maar liefst zeven partijen in de raad opduiken. VVD, CDA, GroenLinks, D66, PvdA, Lijst Kuin en HAC. Die moeten met elkaar 23 zetels verdelen en zoals de kaarten nu nog liggen zijn CDA en VVD met elk zes zetels het grootst. Dan komt AB met vijf en PACT met vier en zijn er nog de twee éénpitters Kuin en Heijstek.

De grote vraag die er nu ligt, is naar welke partij(en) de stemmers van AB gaan? Wie gaat er voordeel behalen met dit zeer drastische besluit van een van de oudste lokale partijen in ons land? Maar ook: wat gaan de raadsleden en fractie-assistenten doen die best verder hadden gewild? Lijst Kuin lonkt…

Tekst Jan Daalman

Foto's (vanaf boven:) René Martijn (nestor van de raad) aan het woord in een debat vorige maand met naast hem Dick Kuin en fractievoorzitter Helma Persoon. Daaronder het trio geflankeerd door Luc de Horde (links), Helma Persoon aan het woord met naast haar fractiegenoten Dirk Stoker en Frits Nisters. Onder: Dick Kuin. Foto's archief AV